🪀 Wojny Kazimierza Wielkiego O Ruś Halicką Z Litwinami I Tatarami

Pokój kaliski – polsko-krzyżacki traktat pokojowy zawarty 8 lipca 1343 w Kaliszu, w wyniku którego Kazimierz III Wielki w zamian za zrzeczenie się praw do ziemi chełmińskiej, michałowskiej i Pomorza Gdańskiego odzyskał od państwa zakonu krzyżackiego Kujawy i ziemię dobrzyńską. Ratyfikacja porozumienia nastąpiła 23 lipca 1343

Kazimierz Wielki urodzony 30 IV 1310 r. w Kowalu, zmarł 5 XI 1370 r. w Krakowie i został pochowany w katedrze wawelskiej. Był synem Władysława Łokietka i Jadwigi, córki Bolesława Pobożnego. W dniu, kiedy na świat przyszedł Kazimierz, Władysław Łokietek przekroczył 50 lat, a księżna Jadwiga miała prawdopodobnie 44 lata. Od najmłodszych lat ojciec wprowadzał go w sztukę rządzenia państwem. Królewicz brał udział w walkach z Krzyżakami, w 1332 r. samodzielnie zdobył Kościan, odzyskując zajęty kiedyś przez książąt głogowskich zachodni skrawek Wielki urodzony 30 IV 1310 r. w Kowalu, zmarł 5 XI 1370 r. w Krakowie i został pochowany w katedrze wawelskiej. Był synem Władysława Łokietka i Jadwigi, córki Bolesława Pobożnego. W dniu, kiedy na świat przyszedł Kazimierz, Władysław Łokietek przekroczył 50 lat, a księżna Jadwiga miała prawdopodobnie 44 lata. Od najmłodszych lat ojciec wprowadzał go w sztukę rządzenia państwem. Królewicz brał udział w walkach z Krzyżakami, w 1332 r. samodzielnie zdobył Kościan, odzyskując zajęty kiedyś przez książąt głogowskich zachodni skrawek Wielkopolski. W roku 1331 ojciec ustanowił go namiestnikiem w Wielkopolsce, na Kujawach i w Sieradzkiem. Niestety Kazimierz nie odznaczał się odwagą, jak jego ojciec, był oskarżony o tchórzostwo, dowodem tego miało być opuszczenie pola bitwy pod Płowcami. Jednocześnie jako młody człowiek był rozważny, trzeźwo i elastycznie myślący. Umiał dobierać sobie współpracowników i wykorzystywać istniejącą sytuację. Miał szerokie horyzonty i patrzył daleko w przyszłość. Kazimierz miał wielki temperament, był gwałtowny i okrutny. Za przykład bezwzględności króla może posłużyć los Maćka Borkowica, był on oskarżony o powtórzenie buntu, Kazimierz skazał go na śmierć głodową. Kazimierz, mając w chwili śmierci ojca 23 lata, niezwłocznie koronował się na króla. Niemal jednocześnie z koronacją przedłużono rozejm z Krzyżakami. Polska w 1333 r. nie była w stanie prowadzić wojny z Zakonem, Kazimierz chciał rozwiązać konflikt na drodze dyplomatycznej. W taki sam sposób pragnął znormalizować stosunki polsko-czeskie. Problemom tym był poświęcony zjazd w Wyszehradzie, w 1335 r., na którym król polski spotkał się z królami Czech i Węgier. W 1340 roku po śmierci księcia włodzimiersko-halickiego Jerzego Bolesława, Kazimierz Wielki został spadkobiercą jego ziem (Ruś halicko-włodzimierska). Przyłączenie Rusi Czerwonej po wieloletnich walkach z Litwinami i Tatarami miała ogromne znaczenie dla handlu polskiego gdyż tędy, bowiem wiódł szlak handlowy ku wschodowi. Ponadto ziemie te stanowiły zabezpieczenie przed najazdami Tatarów i Litwinów na bogatą Małopolskę. W 1351 roku Kazimierz Wielki przyłączył do Polski Mazowsze Płockie, a z pozostałych ziem mazowieckich uczynił lenno korony. Kazimierz Wielki ciągle czuł się zagrożony możliwością antypolskiego porozumienia krzyżacko-czeskiego. Dlatego w swej polityce zagranicznej szukał oparcia w mocnym sojuszniku. Utrzymywał, więc dobre stosunki z Węgrami. Nie posiadając męskiego potomka z,, prawego łoża ’’ wyznaczył na swego następcę syna króla Węgier Karola Roberta i swej siostry Elżbiety Łokietkówny, Ludwika. Związało to jeszcze ściślejszym sojuszem Polskę z Wielki miał cztery żony. Pierwszą żoną była Aldona Anna Litewska. Aldona była księżniczką litewską, córką pogańskiego Wielkiego Księcia Giedymina. Miała liczne rodzeństwo. Urodziła się przypuszczalnie około 1309-1310 roku. Nosiła pogańskie imię Aldona. Długosz chwalił Aldonę jako kobietę uczciwą i zgodnie żyjącą z mężem. Anna słynęła z miłosierdzia, z siły fizycznej i chęci do zabaw. Lubiła tańce i jazdę konną, wszędzie towarzyszyli jej grajkowie i śpiewacy. Gdy miała około piętnastu lat na dworze ojca pojawiło się poselstwo Łokietka. Wkrótce Aldona udała się do Krakowa, aby poślubić tam polskiego następcę tronu. Została ochrzczona, przyjmując imię Anna. Chrześcijański królewicz, chcąc poślubić dawną pogankę, potrzebował zgody papieża. Narzeczeni byli rówieśnikami. Podobno Kazimierz nie chciał poślubić Anny i ojciec musiał użyć siły, aby doprowadzić syna do ołtarza. Ślub odbył się w 1325 roku, a wianem Aldony byli zwolnieni przez Litwinów jeńcy polscy. Małżeństwo Kazimierza i Aldony zawarto ze względów politycznych. O pożyciu małżonków niewiele wiadomo. Mimo częstych zdrad Kazimierza, układało się chyba poprawnie. Niekorzystnie na pozycję monarchini wpływał fakt, że nie dała krajowi następcy tronu za to urodziła dwie córki: ~ Elżbietę, która poślubiła Bogusława V, księcia słupsko - szczecińskiego. ~ Kunegundę, która wyszła za Ludwika VI Rzymskiego, księcia bawarskiego. Mimo ostrych sprzeciwów matki, Jadwigi Kaliskiej, Kazimierz zadbał o koronację żony. Aldona Anna zmarła nieoczekiwanie i gwałtownie w 1339 roku. Pochowano ją jako pierwszą monarchinię w katedrze czasach panowania Kazimierza III Wielkiego zostały założone obok Krakowa dwa niezależne miasta: W 1335 r. Kazimierz Wielki lokował w pobliżu Krakowa, w miejscu niegdysiejszej wsi Bawół, odrębne miasto, które stało się ośrodkiem wspólnoty żydowskiej w 1335 otrzymało prawo miejskie i od imienia króla przyjęło nazwę Kazimierz. Dokumentem z 1366 król lokował kolejne miasto pod Krakowem, koło starego (z XII w.) Kościoła Św. Floriana, stąd zwane Florencją, z czasem zaś Kleparzem. W przeciwieństwie do Kazimierza, otoczonego murami i wodami Wisły, Kleparz nie miał własnego systemu obronnego i był miastem otwartym. Dokumentem z dnia 12 V 1364 Kazimierz Wielki funduje w Krakowie pierwszą wyższą uczelnię - Studium Generale, czyli Akademię Krakowską, opartą na włoskich wzorach, utrzymywaną przez skarb królewski. 966r. - chrzest Polski 1000 r. - Zjazd w Gnieźnie 1025 r. - Koronacja Chrobrego 1138 r. - początek rozbicia dzielnicowego 1364 r. - Założenie Uniwersytetu Jagie…

Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392Polska za panowania Kazimierza III WielkiegoWojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340 - 1392 .Księstwo to było najbardziej na zachód wysuniętym księstwem ruskim. Zajmowało tereny dawnych księstw: Księstwa Halickiego (z stolicą w Haliczu ) i Księstwa Wołyńskiego (z stolicą w Włodzimierzu Wołyńskim ). Oprócz nich w skład księstwa wchodziło Podlasie , Ruś Czarna (z Grodnem ), Księstwo Chełmskie i Księstwo Bełskie .Spis treści1 Geneza wojny2 Początkowy okres wojny (1340-1348)3 Wojna w latach 1349-13664 Końcowy okres wojny w latach 1370-13925 Przypisy6 Literatura Geneza wojny 7 kwietnia 1340 bojarzy otruli księcia halicko-włodzimierskiego Bolesława Jerzego Trojdenowicza . W związku z tym, że był spokrewniony zarówno z Kazimierzem Wielkim , jak i książętami litewskimi przez Trojdena I czerskiego i Giedymina , obie strony rościły sobie pretensje do zwolnionego tronu księstwa. Polacy powoływali się na więzy krwi pomiędzy Piastami mazowieckimi i kujawskimi , oraz na obietnicy księcia Bolesława przekazania tronu Kazimierzowi Wielkiemu, w razie bezpotomnej śmierci danej na zjeździe w Wyszehradzie w 1338 prawa do księstwa mieli bracia zamordowanego - książęta mazowieccy: Siemowit III, Kazimierz I i Jerzy II. W układzie z Kazimierzem Wielkim zrzekli się jednak oni praw do spadku za wynagrodzeniem pieniężnym[1].Pretensje Litwinów wynikały z faktu małżeństwa syna Giedymina – księcia litewskiego Lubarta z córką księcia włodzimierskiego Andrieja sporu dołączyli Węgrzy wspierający początkowo Polaków, a liczący na przejęcie tronu polskiego w przypadku braku męskiego potomka Kazimierza może do zbrojnego sporu o Księstwo Halicko-Włodzimierskie nie doszłoby, gdyby nie śmierć w 1339 królowej Aldony Anny – żony Kazimierza Wielkiego, a córki Giedymina , która była jedynym łącznikiem pomiędzy Polską a Litwą. Na zaostrzenie konfliktu wpłynęła zapewne również śmierć Giedymina w 1341 , utrzymującego poprawne stosunki z Polską. Początkowy okres wojny (1340-1348)W pierwszej połowie 1340 Litwini zajęli północną część księstwa z Włodzimierzem , Bełzem i Chełmem .Kazimierz Wielki z garstką rycerstwa wyruszył na Lwów, który był najważniejszym ośrodkiem Rusi Halickiej . 16 kwietnia 1340 r. spalił zamek i zajął miasto obsadzając go polską załogą a osiadłym Niemcom powierzył obronę. Władzę królewską uznała tylko część bojarów . Jeden z nich starosta halicko-wołyński Dymitr Detko, przy poparciu Lubarta Gedyminowicza przywołał na pomoc Tatarów [2].W styczniu i lutym 1341 nastąpił wielki najazd Tatarów w którym uczestniczyli zbuntowani bojarzy. Został od odparty nad Wisłą. W czerwcu 1341 r. podjął nową wyprawę pokonując bojarów i uwolnił Ruś z lenna tatarskiego. Jan Długosz , opisuje ją słowami: "W dzień Narodzenia św. Jana Chrzciciela prowadzi wojsko zebrane ze wszystkich ziem na Ruś i zdobywa zagarnia pod swoje panowanie, szczególnie, że niektórzy dobrowolnie się poddawali - zamki i miasta zarówno w Przemyślu , jak Haliczu , Łucku , Włodzimierzu , Sanoku , Lubaczowie , Trembowli i Tustaniu i pozostałe warownie". Detko podporządkował się Polsce i został rządcą księstwa halickiego. Ziemia przemyska i ziemia sanocka zostały przyłączone do Polski w 1345/46 r. (chociaż niektórzy historycy wskazują na przełom 1340/1341). Miały one być przedmiotem targu – Kazimierz Wielki zgodził się na zatrzymanie przez Litwę Księstwa Halickiego bez tych dwóch ziem, zdobytych przez niego, a w zamian Litwini udzielili mu pomocy wojskowej w ataku na Księstwo Raciborskie w 1345 . Wojna w latach 1349-1366Kazimierz nie zrezygnował z Rusi Halickiej, jednak do następnej kampanii przygotował się już dużo staranniej:w 1348 zawarł pokój namysłowski z Czechami zawarł także układ graniczny i handlowy z zakonem krzyżackim zawarł układ z Tatarami Sytuację ułatwiła mu też klęska Litwy poniesiona w 1348 z Krzyżakami w bitwie nad Strawą .Kampania 1349 zakończyła się sukcesem – Polska zdobyła prawie wszystkie ziemie Księstwa Halicko-Włodzimierskiego z wyjątkiem wschodniej części Wołynia z Łuckiem , oraz Podola .Nie wykorzystano jednak tego sukcesu – już w 1350 Litwa odebrała większość zajętych ziem. Zdecydowano się więc na podział: Litwa otrzymała Księstwo Włodzimierskie z Bełzem i Chełmem , a Polska Księstwo Halickie .Nie powstrzymało to walk. Litwa dwukrotnie najechała w 1350 Ruś Czerwoną , a wojska polsko-węgierskie również dwukrotnie w 1351 i 1352 Wołyń . Obie wyprawy polsko-węgierskie nie przyniosły znaczących sukcesów. W drugiej Ludwikowi Węgierskiemu udało się uzyskać jedynie wywieszenie flagi węgierskiej zamiast litewskiej w Bełzie , jako znaku formalnego hołdu księcia bełskiego Jerzego Narymuntowicza ( grodu nie udało się zdobyć).W 1352 Kazimierz zorganizował również odrębną wyprawę przeciw Litwie. Zakończyła się ona rozejmem, mającym obowiązywać do 24 czerwca 1355 . Jest to najstarszy spisany i zachowany układ polsko-litewski. Podzielono w nim Ruś Halicko-Włodzimierską – Polska otrzymała ziemię halicką, przemyską i sanocką, a Litwa włodzimierską, łucką, bełską, chełmską i brzeską. Krzemieniec , należący do księcia Jerzego Narymuntowicza, został kondominium polsko-litewskim. Układ ten nie utrzymał się długo – został zerwany przez Lubarta w 1353 . Jednak, nie licząc drobnych wypraw, spokój utrzymywał się aż do 1366 . Było to związane z rozwiązywaniem problemów z Krzyżakami i chrystianizacją w 1366 Polacy przeprowadzili wielką wyprawę zakończoną sukcesem (wojska polskie zdobyły Włodzimierz , Łuck , Bełz , Chełm ) i podpisaniem kolejnego układu jesienią 1366, tym razem pokojowego. Lubart otrzymał ziemię łucką i część ziemi włodzimierskiej. Do Polski przyłączono ziemię chełmską, bełską (obie oddano w lenno Jerzemu Narymuntowiczowi), pozostałą część włodzimierskiej (otrzymał ją w lenno Aleksander Koriatowicz), oraz część południowego Wołynia z Krzemieńcem , Peremylem , Oleskiem i Łopatynem (włączone bezpośrednio do Rusi Czerwonej ). Końcowy okres wojny w latach 1370-1392Zaraz po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 Litwini zaatakowali księstwa: włodzimierskie, bełskie i chełmskie. Jeden z lenników – Aleksander Koriatowicz przebywał wówczas w Krakowie , nie brał udziału w walkach, utracił księstwo i przeniósł się na Podole ( Księstwo Podolskie ) . Drugi – Jerzy Narymuntowicz, przyłączył się do wojsk litewskich. W wyniku tego ataku Litwa odzyskała wszystkie utracone roku 1377 Ludwik Węgierski zorganizował zwycięską wyprawę, w której zdobyto Bełz , Chełm , Horodło . Jako władcę Rusi wskutek kompromisu polsko-węgierskiego osadzono księcia opolskiego Władysława Opolczyka , jednak kraj został praktycznie opanowany przez Węgrów , którzy osadzili wszędzie swoich starostów . Ziemię włodzimierską i łucką oddano powtórnie Lubartowi , który został lennikiem Ludwika. Jerzy Narymuntowicz został usunięty z swojego lenna, a otrzymał w zamian wołost lubaczowską .Po śmierci Ludwika w 1382 , Lubart nie przystąpił już do walki, lecz odzyskał ziemię pokojowo, wykupując po prostu od starostów węgierskich Olesko , Horodło , Łopatyn , Krzemieniec , Peremyl i 1387 Jadwiga Andegaweńska podjęła wyprawę wojenną, wskutek której praktycznie pokojowo (z wyjątkiem Halicza , który był oblegany i zdobyty przez wojska polsko-litewskie) usunięto starostów węgierskich, a całą Ruś Halicką przyłączono do Polski. Współpraca w tym przypadku Polski i Litwy była skutkiem unii w Krewie .W kolejnych latach Polska skupiła się głównie na zdobyciu również Wołynia. W 1386 syn Lubarta, książę włodzimierski i łucki Fedor Lubartowicz złożył hołd Jagielle i Jadwidze. Król rozpoczął ograniczanie jego władzy:spod władzy Fedora wyłączono część księstwa, zarządzaną przez Fedora Daniłowicza (Ostrogskiego) i zmieniono w bezpośrednie lenno Polskiw 1387 odebrano Fedorowi Lubartowiczowi ziemię łucką na rzecz Witolda w 1393 odebrano Fedorowi ziemię włodzimierską na rzecz księcia litewskiego WitoldaW ten sposób Witold zdobył dla Litwy Wołyń , uzyskując ziemię włodzimierską i łucką. Było to wynagrodzenie za opuszczenie przez niego Krzyżaków , uzgodnione między nim a Jagiełłą w podpisanej w 1392 ugodzie w Ostrowie .Tak więc skutkiem całej serii wojen było zdobycie przez Polskę ziemi halickiej, a przez Litwę – ziemi Jan Buraczyński, Roztocze - dzieje osadnictwa, Lublin 2008, s. 45-47↑ Jan Buraczyński, Roztocze - dzieje osadnictwa, Lublin 2008, s. 81-99 LiteraturaGrzegorz Błaszczyk, Dzieje stosunków polsko-litewskich od czasów najdawniejszych do współczesności. Tom I. Trudne początki, Poznań 1998, Henryk Paszkiewicz , Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, Kraków 2002, Jerzy Wyrozumski , Kazimierz Wielki, Kraków 2004, Inne hasła zawierające informacje o "Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392": Inne lekcje zawierające informacje o "Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392":

Okres panowania Kazimierza Wielkiego był dla Lublina znamienny w skutkach. Król nie tylko odbudował i znacznie przebudował zniszczone najazdami miasto, ale także nadał mu nowoczesny charakter, dostosowany do potrzeb ówczesnych mieszkańców. Polityka królewska względem miasta przyczyniła się do ustabilizowania jego sytuacji polityczno-ekonomicznej, a ufundowane fortyfikacje

Kazimierz III Wielki (1310-1370), pochowany został w katedrze wawelskiej. Był synem Władysława Łokietka, który w dniu jego narodzin przekroczył już pięćdziesiąty rok życia. Od najmłodszych lat ojciec wprowadzał go w sztukę rządzenia państwem. Już jako królewicz brał udział w walkach z Krzyżakami, w 1332 roku samodzielnie zdobył Kościan, odzyskując zajęty kiedyś przez książąt głogowskich zachodni skrawek Wielkopolski. W roku 1331 ojciec ustanowił go namiestnikiem w Wielkopolsce, na Kujawach i w Sieradzkiem. Niestety Kazimierz nie odznaczał się odwagą, jak jego ojciec, był nawet oskarżony o tchórzostwo, dowodem tego miało być opuszczenie pola bitwy pod Płowcami. Data i miejsce urodzenia: 30 kwietnia 1310 roku, KowalKoronacja: 25 kwietnia 1333 rokuLata panowania: od 2 marca 1333 roku do 5 listopada 1370 roku / Ostatni władca Polski z dynastii PiastówData i miejsce śmierci: 5 listopada 1370 roku, KrakówNastępca: Ludwik I WęgierskiRodzice: Władysław I Łokietek i Jadwiga BolesławównaŻony: Aldona Anna Giedyminówna, Adelajda Heska, Krystyna Rokiczana i Jadwiga Żagańska Dzieci: Elżbieta, Kunegunda, Anna, Kunegunda, Jadwiga Kazimierz III Wielki Z Bożej łaski król Polski, pan i dziedzic ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, Kujaw, Pomorza i Rusi - ilustracja: WIKIPEDIA wg. Jan Matejko, „Poczet królów i książąt polskich” Już jako młody człowiek Kazimierz Wielki był rozważny, trzeźwo i elastycznie myślący. Umiał dobierać sobie współpracowników i wykorzystywać istniejącą sytuację. Miał szerokie horyzonty i patrzył daleko w przyszłość. Kazimierz miał również wielki temperament, był gwałtowny i okrutny. Kazimierz III Wielki (Aleksander Lesser, 1860 rok) – ilustracja: WIKIPEDIA Po śmierci ojca, w wieku 23 lat koronował się na króla, ubiegając zgłaszającego pretensje do tronu polskiego Jana Luksemburskiego. Dążąc do utrzymania jedności i całości państwa, zagrożonego najmocniej ze strony Czech i Krzyżaków, zawarł sojusz z królem węgierskim Karolem Robertem, utrzymywał także nienaganne stosunki ze Stolicą Apostolską. Pieczęcie Kazimierza III Wielkiego - ilustracja: WIKIPEDIA Niemal jednocześnie z koronacją przedłużono rozejm z Krzyżakami. Polska w 1333 roku nie była w stanie prowadzić wojny z Zakonem, Kazimierz chciał rozwiązać konflikt na drodze dyplomatycznej. W taki sam sposób pragnął znormalizować stosunki polsko-czeskie. Problemom tym był poświęcony zjazd w Wyszehradzie, w 1335 roku, na którym król polski spotkał się z królami Czech i Węgier. W 1340 roku po śmierci księcia włodzimiersko-halickiego Jerzego Bolesława, Kazimierz Wielki został spadkobiercą jego ziem (Ruś halicko-włodzimierska). Przyłączenie Rusi Czerwonej po wieloletnich walkach z Litwinami i Tatarami miała ogromne znaczenie dla handlu polskiego gdyż tędy, bowiem wiódł szlak handlowy ku wschodowi. Ponadto ziemie te stanowiły zabezpieczenie przed najazdami Tatarów i Litwinów na bogatą Małopolskę. W 1351 roku Kazimierz Wielki przyłączył do Polski Mazowsze Płockie, a z pozostałych ziem mazowieckich uczynił lenno korony. Kazimierz Wielki ciągle czuł się zagrożony możliwością antypolskiego porozumienia krzyżacko-czeskiego. Dlatego w swej polityce zagranicznej szukał oparcia w mocnym sojuszniku. Utrzymywał, więc dobre stosunki z Węgrami. Nie posiadając męskiego potomka „z prawego łoża” wyznaczył na swego następcę syna króla Węgier Karola Roberta i swej siostry Elżbiety Łokietkówny, Ludwika. Związało to jeszcze ściślejszym sojuszem Polskę z Węgrami. Kazimierz III Wielki, obraz pędzla Marcello Bacciarellego – ilustracja: WIKIPEDIA W czasie swego panowania Kazimierz III Wielki zjednoczył większą część ziem etnicznie polskich, doprowadził do wzmocnienia pozycji króla w państwie, poprzez wprowadzenie nowego systemu zarządzania. Przeprowadził także kodyfikację praw, wydając statuty wiślickie i piotrkowskie, zreorganizował siły zbrojne, dbał o rozwój osadnictwa, wprowadził reformy pieniężne i podatkowe, zmodernizował i rozwinął kraj gospodarczo. Zadbał o rozwój nauki, w 1364 roku założył pierwszy w Polsce uniwersytet Akademię Krakowską. Panowanie Kazimierza Wielkiego stworzyło warunki do okrzepnięcia organizmu państwowego i dało podstawy świetności państwa polskiego w wiekach późniejszych. O roli i znaczeniu Kazimierza Wielkiego w ówczesnej Europie świadczyło powierzenie mu roli rozjemcy pomiędzy Luksemburgami i Habsburgami oraz zjazd monarchów w Krakowie w 1364 roku. Podsumowaniem działalności króla Kazimierza III Wielkiego, dobitnie prezentującą jego wielkość, niech pozostanie przysłowie, iż zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. Polska za panowania Kazimierza III Wielkiego – ilustracja: WIKIPEDIA Mennictwo Kazimierza III Wielkiego Polska pod koniec XIII wieku opanowana była przez króla czeskiego Wacława II, groszy jednak nie bito. Polskie ziemie zalewały grosze praskie, przyjmowane chętnie dzięki dużej zawartości srebra i pięknemu wykonaniu. Monety te wprowadzone w wyniku reformy monetarnej Wacława II w Czechach stał się również podstawową jednostką handlową w Polsce przez praktycznie kolejne dwa wieki tj. do reformy Zygmunta I Starego w 1526 roku. Jedynie mennica krakowska wybiła nowe dwustronne denarki z koroną na awersie i lwem na rewersie. Pierwsza polska złota moneta - dukat (właściwie floren) Władysława Łokietka (1306/1320-1333), z około 1330 r. / Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego - Muzeum Narodowe w Krakowie Denary za swego panowania bił również Władysław Łokietek. W czasie jego rządów wybito pierwszą polską monetą złotą – znanym dzisiaj w jednym egzemplarzu florenie wybitym na wzór węgierski. Fakt ten zapisał się doniośle w dziejach numizmatyki. Floreny na ziemiach polskich w tym okresie bito w małych ilościach także w księstwach śląskich – Legnickim i Jaworsko-Świdnickim. Denary krakowskie Władysława Łokietka były w obiegu w charakterze monety zdawkowej w Małopolsce, natomiast w północnych częściach kraju dominowały brakteaty krzyżackie. W obiegu krążyły również monety kaliskie, poznańskie i sieradzkie. Ogólnokrajowy zasięg miały jednak jedynie grosze praskie. W tej rzeczywistości Kazimierz III Wielki podjął próbę ujednolicenia obiegu pieniężnego dla całego obszaru Korony. System monetarny stworzony za jego panowania można przedstawić w następującym układzie: 1 grosz = 2 kwartniki = 4 ćwierćgrosze = 16 denarów = 32 obole. Kazimierz III Wielki, kwartnik koronny duży, typ I (półgrosz), Król na tronie z jabłkiem w wysuniętej dłoni i berłem, +MONETA KAZIMIRI / Orzeł piastowski na wprost z głową w lewo, + REGIS POLONIE K, mennica wielkopolska – fotografia: WCN Kazimierz III Wielki, kwartnik koronny duży, typ II (półgrosz), Popiersie króla na wprost na tronie, napis MONETA KAZIMIRI / Orzeł i napis REGIS POLONIE, mennica Kraków – fotografia: WCN Kazimierz III Wielki, kwartnik koronny mały (ćwierćgrosz), Głowa króla w koronie na wprost, MONE KAZIMIRI / Korona, REGIS POLONIE – fotografia: WCN Denary Kazimierza III Wielkiego 1- Korona, mennica Kraków, Głowa w koronie na wprost / Orzeł na wprost 2 - Głowa byka, Poznań lub Kalisz (dwie różne odmiany - napisowe?), Głowa byka z pierścieniem w nozdrzach, wokoło napis / Orzeł, wokoło napis Fotografie: WCN Kazimierz III Wielki, brakteat, Wielkopolska, lata 30-40 XIV w., Litera K – fotografia: WCN Ważną rolę odegrały kwartniki, których obieg w kraju był znaczny. Moneta ta w polskim systemie groszowym stanowiła wartość 1/2 grosza i stąd często stosowanym określeniem dla tego nominału była nazwa półgrosz. Emisja tej monety połączona była z dużymi trudnościami spowodowanymi brakiem srebra (Polska nie miała własnych kopalń tego kruszcu). W związku z tym stopa mennicza tej monety nie utrzymała się długo na odpowiednim poziomie. Szybko więc na grosz praski wchodziły zamiast dwóch, już cztery kwartniki krakowskie. W 1367 roku wypuszczono do obiegu grosz krakowski, naśladujący grosze praskie. Na awersie monety - korona obwiedziona dwoma otokowymi napisami. Na wewnętrznym otoku umieszczono napis KAZIMIERUS PRIMUS „Kazimierz Pierwszy”. Na zewnątrz - DEI GRATIA REX POLONIAE „z Bożej łaski król Polski”. Rewers to wizerunek pięknego orła piastowskiego w koronie. Napis w otoku - GROSSI CRACOVIENSES „grosz krakowski”. Kopia grosza krakowskiego Kazimierza III Wielkiego – fotografia: WIKIPEDIA Reforma monetarna Kazimierza III Wielkiego pomimo, iż ujednoliciła obieg pieniądza w Koronie nie usunęła z obiegu drobnych denarków i brakteatów, niezbędnych dla potrzeb codziennych transakcji. Aż do początków XVI wieku najdrobniejsze monety śląskie, krzyżackie i pomorskie miały postać brakteatów. Rozszerzenie państwa Kazimierza Wielkiego o Ruś Halicką spowodowało wprowadzenie na tym obszarze monety lokalnej, którymi były miedziane denarki i kwartniki (półgrosze). Kwartnik Kazimierza Wielkiego, bity dla Rusi – ilustracja: Wizerunek Kazimierza III Wielkiego stał się tematem wielu monet i banknotów. Takimi emisjami są: – 10 złotych (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wypukły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: miedzionikiel (CuNi), masa: 12,9 g, średnica: 31 mm, nakład: 2 610 100 szt., bok: ząbkowany – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wypukły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany (3 rodzaje ząbkowania: 180, 200 i 240 ząbków) Moneta była wybita również w miedzioniklu w ilości 125 szt. – 10 złotych (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wklęsły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: miedzionikiel (CuNi), masa: 12,9 g, średnica: 31 mm, nakład: 2 611 539 szt., bok: ząbkowany – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki ( napis wklęsły) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Wacław Kowalik, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany Moneta była wybita również w miedzioniklu - 125 szt., tombaku – 5 szt., i alpace – 30 szt. – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki (orzeł bez korony) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Józef Gosławski, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany Moneta była bita również w miedzioniklu w ilości 30 000 szt. jako moneta kolekcjonerska – 10 złotych PRÓBA (1964) / Kazimierz Wielki (orzeł w koronie) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Józef Gosławski, emisja: 1964 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 31 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany Moneta była bita również w miedzioniklu w ilości 10 szt. Moneta ta była pierwszym projektem pamiątkowej monety w powojennej Polsce. Na awersie monety miał zostać umieszczony orzeł z czasów panowania Kazimierza III Wielkiego. Zlecenie dano medalierowi Józefowi Gosławskiemu, który zrozumiał je zbyt dosłownie i wykonał projekt monety z orłem w koronie. Ze względów politycznych taka moneta nie mogła w tamtych czasach trafić do obiegu. Projekt został „poprawiony” przez usunięcie korony, ale i tak projekt tej monety został odrzucony. Jest to jedyna moneta z czasów PRL przedstawiająca orła w koronie, co jest ewenementem i jednocześnie przejawem odwagi pracowników mennicy, którzy zdecydowali się na wybicie tej próbnej monety. Moneta jako próba trafiła do szerokiego grona kolekcjonerów. Być może powtórzenie napisu PRÓBA na awersie miało złagodzić ewentualne reperkusje po jej ukazaniu się. – 100 złotych (1987) / Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: miedzionikiel (CuNi), masa: 10,8 g, średnica: 29,5 mm, nakład: 2 479 200 szt., bok: ząbkowany – 100 złotych PRÓBA (1987) / Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers),, emisja: 1987 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 29,5 mm, nakład: 500 szt., bok: ząbkowany – 500 złotych (1987) / Kazimierz III Wielki (Ag) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: srebro ( średnica: 32 mm, waga: 16,5 g, nakład: 10 500 szt., bok: gładki, stempel: lustrzany – 500 złotych PRÓBA (1987) / Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 32 mm, nakład: 500 szt., bok: gładki Istnieją również monety próbne i okolicznościowe o nominale 100 złotych oraz próbne o nominale 1000 złotych bite wg. tego wzoru – 1000 złotych PRÓBA (1987) / Kazimierz III Wielki (półpostać) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Państwowa – Warszawa, projekt: Stanisława Wątróbska-Frindt (awers), Ewa Tyc-Karpińska (rewers), emisja: 1987 r., materiał: nikiel (Ni), średnica: 32 mm, nakład: 500 szt., bok: gładki Moneta była wybita tym stemplem również w srebrze próby 750 owadze 16,5 g (stempel lustrzany) w ilości 2500 szt. jako moneta kolekcjonerska. – 100 złotych (2002) / Kazimierz III Wielki (Au) Emitent: Narodowy Bank Polski, producent: Mennica Polska projekt: Ewa Tyc-Karpińska, emisja: 2002 r., materiał: złoto ( średnica: 21 mm, waga: 8 g, nakład: 2400 szt., stempel: lustrzany – 50 ZŁOTYCH (2014) / Skarby Stanisława Augusta – Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Polska - Warszawa; emisja: r.; materiał: srebro ( średnica: 45 mm; masa: 62,2 g; nakład: do 5000 szt., projekt: Robert Kotowicz – 500 ZŁOTYCH (2014) / Skarby Stanisława Augusta – Kazimierz III Wielki Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Mennica Polska - Warszawa; emisja: r.; materiał: srebro ( średnica: 45 mm; masa: 62,2 g; nakład: do 750 szt., projekt: Robert Kotowicz – 50 złotych (1994) / Kazimierz III Wielki (BANKNOT) W czasie denominacji (1995) wprowadzono banknot 50-złotowy (z datą 25 marca 1994) ozdobiony portretem Kazimierza Wielkiego. Emitent: Narodowy Bank Polski; producent: Thomas De La Rue – Londyn, PWPW - Warszawa (od 1999 r.); emisja: 25 marca 1994 r.; materiał: papier biały jednostronnie gładzony; wymiary: 132 x 66 mm; projekt: Andrzej Heidrich 50 ZŁOTYCH z nowymi zabezpieczeniami – emisja 2014 Inne numizmaty związane z wizerunkiem (lub związane z postacią) Kazimierza III Wielkiego: – 4 ORŁY / 40 ORŁÓW (2009) - Grosz 1338 r. / Kazimierz III Wielki (DUKATY LOKALNE) a/4 ORŁY (2009) - Grosz 1338 r. / Kazimierz III Wielki Emitent: UM Gorzów Wielkopolski, producent: Mennica Polska materiał: mosiądz, nakład: 20 000 szt., czas obowiązywania: - średnica: 27 mm, waga: 8,4 g, stempel: zwykły, bok: gładki, model gipsowy: Dominika Karpińska-Kopiec b/40 ORŁÓW (2009) - Grosz 1338 r. / Kazimierz III Wielki Emitent: UM Gorzów Wielkopolski, producent: Mennica Polska materiał: srebro ( nakład: 500 szt. (w tym 100 szt. wyselekcjonowano i oksydowano), czas obowiązywania: - średnica: 38,61 mm, waga: 20 g, stempel: lustrzany, bok: gładki, model gipsowy: Dominika Karpińska-Kopiec - Moneta okazjonalna - 640 rocznica nadania praw miejskich Koronowo ( - 700 KAZIMIERZÓW / KOWAL (2010) - Stowarzyszenie Miast Króla Kazimierza Wielkiego Pamiątkowa moneta, wybita z okazji 700 rocznicy urodzin króla Kazimierza Wielkiego. Emitent: Urząd Miejski w Kowalu, materiał: Golden Nordic, średnica: 30,88 mm, waga: g, nakład: 1000 szt., emisja: maj 2010, producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 700 KAZIMIERZÓW / GRYBÓW (2010) - Stowarzyszenie Miast Króla Kazimierza Wielkiego Pamiątkowa moneta, wybita z okazji 670 rocznicy lokacji miasta Grybów. Emitent: Urząd Miejski Grybów, materiał: Golden Nordic, średnica: 30,88 mm, waga: g, nakład: 500 szt., emisja: maj 2010 r, producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 700 KAZIMIERZÓW (Ropczyce 2012) – Kazimierz III Wielki (Moneta pamiątkowa) Emitent: Miasto Ropczyce, średnica: 30,88 mm, materiał: mosiądz posrebrzany, emisja: luty 2012 r., producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 700 KAZIMIERZÓW (Chocz 2014) – Kazimierz III Wielki (Moneta pamiątkowa) Emitent: Gminny Ośrodek Kultury w Choczu, średnica: 30,9 mm, waga: 11,9 g, nakład: 300 szt., materiał: mosiądz, emisja: 2014 r., projekt: Monika Hochel, producent: Mennica Śląska w Pszczynie - 10 DUTKÓW NOWOTARSKICH (2010) / Kazimierz III Wielki (Moneta lokalna) Producent: Mennica Łebska, średnica: 27 mm, materiał: bimetal (mosiądz/alpaka), czas obowiązywania: 2010-06-26 - 2010-10-15, projekt: Justyna Jaśkowiak, nakład: 3000 szt. oraz 300 szt. - bimetal z tampondrukiem (herb miasta) i złoconych z tampondrukiem - 20 KRÓLEWSKICH (2012) – WIELKI POCZET WŁADCÓW POLSKI / Kazimierz III Wielki (Moneta pamiątkowa) Producent: GYGES ARD, emisja - 2012 r., materiał: mosiądz, stempel: lustrzany, technika dodatkowa: mosiężna miniaturowa rycina władcy, wykonana przez Roberta Andersa, nakład: 100 szt., średnica: 32 mm - 10 DUKATÓW (Olsztyn k. Częstochowy - 2013) – Kazimierz III Wielki (Monety pamiątkowe) Materiał: bimetal (otok - mosiądz, rdzeń - alpaka) / bimetal (otok - alpaka, rdzeń - mosiądz), zdobienie: emalia, nakład: po 1000 szt., średnica: 32 mm, waga: 17,5 g, emisja: 2013 r., projekt: Zespół Mennicy Jurajskiej, producent: Mennica Jurajska - 20 BYDGOSKICH (2014) – Pomnik Kazimierza III Wielkiego w Bydgoszczy (Żeton pamiątkowy) Emitent i producent: GYGES ARD, projekt: Robert Anders (AR) WZORZEC PRZEDPRODUKCYJNY DLA MONETY / 20 BYDGOSKICH (KAZIMIERZ III WIELKI) - PRÓBA TECHNOLOGICZNA (moneta wykonana ręcznie, emisja: 2014 r.), materiał - miedź patynowana, średnica – 32 mm, grubość - 2 mm, nakład - 10 szt. - Denar okolicznościowy miasta Kowal, miejsca urodzin Kazimierza III Wielkiego Moneta bita ręcznie w 2010 r. podczas obchodów 700 rocznicy urodzin króla Producent: Mennica Mazowiecka, materiał: biały metal, średnica 26 mm - 12 CZORSZTYNIAKÓW (2010) / „TUZIN CZORSZTYNIAKÓW” (Kolekcjonerki Bon miejski) Emitent: Gmina Czorsztyn i Gminne Centrum Kultury w Kluszkowcach, producent: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, nakład: 3 000 szt., wymiary bonu: 150 x 80 mm, emisja: 17 maja 2010 r. – Kolekcja Królewska – Kazimierz III Wielki / Skarbiec Mennicy Polskiej Emitent: Skarbiec Mennicy Polskiej; producent: Mennica Polska - Warszawa; materiał: srebro (Ag) platerowane złotem (Au); średnica: 32 mm; masa: 14,14 g; nakład: 19 500 szt., projekt: Beata Wątróbska-Wdowiarska - Kazimierz III Wielki (Seria: Sławni Polacy) Producent: Mennica Polska - Warszawa; materiał: srebro ( średnica: 32 mm; masa: 14,14 g; stempel: lustrzany, nakład: 5555 szt., projekt: Robert Kotowicz - Medale Stowarzyszenia Króla Kazimierza Wielkiego Stowarzyszenie jest platformą współpracy, jednostek samorządowych, osób i instytucji nauki, oświaty i kultury, które wspólnie upowszechniają ideę umocnienia państwa polskiego oraz dorobek ostatniego Piasta na tronie polskim. Organizacja jest otwarta dla wszystkich, którzy czują się w jakikolwiek sposób związani z postacią wielkiego monarchy. - Medal / 650-lecie nadania praw miejskich Sępólno Krajeńskie (producent: PPU POLMET Częstochowa) - Medal Kazimierz III Wielki / PTTK Chełm (1985) - Medal Kazimierz III Wielki - Kolegiata w Wiślicy / PTN KOSZALIN - Medal Uniwersytetu Kazimierza III Wielkiego w Bydgoszczy – Casimirus Magnus Uniwersytet wyróżnia szczególnie zasłużonych pracowników oraz inne osoby, które przyczyniły się do rozwoju uczelni albo przysporzyły jej chwały, poprzez nadanie honorowego lub pamiątkowego „Medalu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Casimirus Magnus”.Honorowy „Medal Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Casimirus Magnus”, najwyższe po tytule doktora honoris causa wyróżnienie uczelniane, przyznaje Kapituła Medalu. Jej skład oraz regulamin działania jest uchwalany przez senat. Medal honorowy ma kolor „Medal Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Casimirus Magnus” przyznaje rektor. Medal pamiątkowy ma kolor brązowy. - Kazimierz Wielki / Bydgoszcz (Materiał: brąz + srebro) Autor: Józef Smurawa Źródła:- WCN- Mennica Śląska Sp. z Gyges ARD- Mennica Jurajska- Mennica Mazowiecka-

Q. W 1343 roku staraniami Kazimierza Wielkiego podpisano pokój wieczysty z Krzyżakami, na mocy którego zachowali oni Pomorze Gdańskie. Q. Za rządów Kazimierza Wielkiego powstało w Polsce około 100 nowych miast i 1000 wsi. Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną?

Odpowiedź: Kazimierz założył uniwersytety, ponieważ po przeprowadzonych w państwie reformach potrzebował urzędników, którzy mogliby onym państwem zarządzać, gospodarować i po to aby nasz naród Polski za jego czasów był kształcony tak abyśmy mogli godnie rządzić krajem. Kazimierz założył uniwersytety, ponieważ po przeprowadzonych w państwie reformach potrzebował urzędników, którzy mogliby onym państwem zarządzać, gospodarować i po to aby nasz naród Polski za jego czasów był kształcony tak abyśmy mogli godnie rządzić krajem. niceeep He Contents1 Dlaczego Kazimierz Wielki był wielki?2 Kto i kiedy założył pierwszy uniwersytet na ziemiach polskich?3 Co zrobił dla kraju Kazimierz Wielki?4 Z czego zrzekł się Kazimierz Wielki na rzecz Jana Luksemburskiego?5 Czy Kazimierz Wielki słusznie jest nazywany Wielkim?6 Dlaczego Kazimierz Wielki był dobrym królem?7 Kto i gdzie założył Akademię Krakowską?8 Kto i dlaczego założył Akademię Krakowską?9 Jak Kazimierz Wielki rządził swoim krajem?10 Jak rządził Kazimierz Wielki?11 Jakie były najważniejsze dokonania Kazimierza Wielkiego?12 W jaki sposób rozwiązał problem pretensji do tronu polskiego Jana Luksemburskiego?13 Czego nie udało się zrealizować Kazimierzowi Wielkiemu?14 Jaką dzielnicę udało się Kazimierzowi podporządkować prawie w całości?15 Kiedy dokonał Kazimierza Wielkiego? 16 Kiedy Kazimierz Wielki zastawił Polskę murowaną? 17 Kiedy Kazimierz Wielki zbudował Polskę? Dlaczego Kazimierz Wielki był wielki? Zmienił nazwę państwa z Królestwa Polskiego na Polskę, ponieważ państwo było własnością całego ludu. Podczas jego panowania Polska była mocarstwem i była szanowana w Europie, dlatego możemy go nazwać „Wielkim”. Kto i kiedy założył pierwszy uniwersytet na ziemiach polskich? Uniwersytet Krakowski jest najstarszą uczelnią w Polsce i jedną z najstarszych w tym regionie Europy. Ufundowany został 12 maja 1364 roku przez króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Studium generale – tak wówczas nazywano Uniwersytet — składało się z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Co zrobił dla kraju Kazimierz Wielki? Kazimierz przyłączył do Polski Ruś Halicką, podporządkował sobie Mazowsze, odzyskał część terytoriów na północ od Wielkopolski. Usprawnił system podatkowy, skodyfikował prawo, utrwalił zasady działania sądownictwa, dokonał lokacji wielu wsi i miast, wzniósł szereg zamków obronnych, założył Akademią Krakowską. Z czego zrzekł się Kazimierz Wielki na rzecz Jana Luksemburskiego? W listopadzie 1335 roku w Wyszehradzie Kazimierz zrzekł się na rzecz Jana Luksemburskiego księstw śląskich, z wyjątkiem księstwa świdnicko-jaworskiego i praw do księstwa płockiego, w zamian król czeski za 20 tysięcy kóp groszy zrezygnował z praw do korony polskiej. Czy Kazimierz Wielki słusznie jest nazywany Wielkim? Kazimierz Wielki wybudował bądź odnowił około 50 zamków, tworząc system obronny państwa. Stworzył warunki do powstawania nowych miast i wsi. Miasta kazał otaczać murami obronnymi, przez co też wzmocnił system obronny miast. Bardzo dużą zasługą było też założenie przez króla Akademii Krakowskiej w 1364 roku w Krakowie. Dlaczego Kazimierz Wielki był dobrym królem? Był władcą, który powiększył terytorium Polski, wzmocnił wewnętrznie swoje królestwo i zapewnił mu szacunek na arenie międzynarodowej. Był przy tym człowiekiem z krwi i kości – pełnym słabostek i ludzkich odruchów. Kto i gdzie założył Akademię Krakowską? Uniwersytet (studium generale) został założony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i składał się początkowo z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Był to drugi, po powstałym w 1348 roku Uniwersytecie w Pradze, uniwersytet założony w środkowej Europie. Kto i dlaczego założył Akademię Krakowską? Historia Uniwersytetu rozpoczyna się wraz z datą 12 maja 1364 r., kiedy to król Kazimierz Wielki założył Akademią Krakowską i powołał Studium Generale, które z początku obejmowało trzy fakultety: prawo, medycynę i filozofię. Jak Kazimierz Wielki rządził swoim krajem? GOSPODARKA – Wprowadził jedną monetę – srebrne grosze. Ustalił podatki. Król miał pieniądze na rozbudowę państwa. ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA – Zakładał nowe wsie i miasta. Jak rządził Kazimierz Wielki? Państwo było wyniszczone długotrwałymi wojnami, co nie sprzyjało rozwojowi gospodarczemu. Jednak król okazał się dobrym gospodarzem. Za jego długiego panowania (panował w latach 1333–1370) Polska stała silnym się państwem z dobrze rozwiniętą gospodarką. Był ostatnim władcą z dynastii piastowskiej na polskim tronie. Jakie były najważniejsze dokonania Kazimierza Wielkiego? zajął Lwów i rozpoczął podbój Rusi Halickiej, – dążył do unowoczesnienia państwa, był zwolennikiem różnych reform, – zakładał nowe miasta, kupcom nadawał przywileje, – zreformował system monetarny, a także ujednolicił prawo. W jaki sposób rozwiązał problem pretensji do tronu polskiego Jana Luksemburskiego? Zobowiązywał się także do wypłaty 4 tys. kóp Henrykowi z Lipy, a pozostałe 6 tys. miał dostarczyć do najbliższej Wielkanocy do Raciborza lub Opawy. W zamian, Jan Luksemburski wraz z synami, zrzekali się wszelkich pretensji do polskiego tronu. Czego nie udało się zrealizować Kazimierzowi Wielkiemu? Polska w 1333 r. nie była w stanie prowadzić wojny z Zakonem, Kazimierz chciał rozwiązać konflikt na drodze dyplomatycznej. W taki sam sposób pragnął znormalizować stosunki polsko-czeskie. Problemom tym był poświęcony zjazd w Wyszehradzie, w 1335 r., na którym król polski spotkał się z królami Czech i Węgier. Jaką dzielnicę udało się Kazimierzowi podporządkować prawie w całości? Podczas toczących się w latach 1349–1352 ciągłych walk króla z Litwinami, Tatarami i bojarami ruskimi, ostatecznie przy węgierskiej pomocy, udało się Kazimierzowi opanować duże obszary Rusi halicko-włodzimierskiej. Kiedy dokonał Kazimierza Wielkiego? Dokonania Kazimierza Wielkiego Dokonania Kazimierza Wielkiego: – zbudował pierwszy uniwersytet (w Krakowie) – 1364 r. – umocnił i powiększył terytorium państwa polskiego – „Zastał Polskę drewnianą, a zastawił murowaną” – zbudował wiele miast, zamków, murów warownych – wprowadził jednolitą walutę – wprowadził sądy i jednolite prawo Polityka zewnętrzna i wewnętrzna Kiedy Kazimierz Wielki zastawił Polskę murowaną? Dokonania Kazimierza Wielkiego: – zbudował pierwszy uniwersytet (w Krakowie) – 1364 r. – umocnił i powiększył terytorium państwa polskiego – „Zastał Polskę drewnianą, a zastawił murowaną” Kiedy Kazimierz Wielki zbudował Polskę? Dokonania Kazimierza Wielkiego: – zbudował pierwszy uniwersytet (w Krakowie) – 1364 r. – umocnił i powiększył terytorium państwa polskiego. – „Zastał Polskę drewnianą, a zastawił murowaną”. – zbudował wiele miast, zamków, murów warownych.

. 55 60 390 129 73 203 404 168

wojny kazimierza wielkiego o ruś halicką z litwinami i tatarami